Tầng ozone như một lớp áo bảo vệ Trái Đất khỏi các yếu tố gây hại từ bên ngoài. Cụ thể, tầng khí này bảo vệ Trái Đất khỏi tia cực tím có hại từ mặt trời. Tầng ozone có tác dụng quan trọng trong việc bảo vệ sự sống của con người và hệ sinh thái trên Trái Đất. Tuy nhiên, do sự phát triển của xã hội hiện đại đã gây ảnh hưởng xấu đến tầng ozone. Nguyên nhân chính ảnh hưởng đến tầng ozone đến từ hoạt động của con người. Qua nghiên cứu gần đây cho thấy, kích thước tầng ozone đã mở rộng hơn so với vùng Nam Cực.
Lỗ thủng tầng Ozone ở Nam Cực lớn hơn cả vùng Nam Cực
Kích thước lỗ thủng tầng ozone ở Nam Cực đã mở rộng tối đa trong tuần qua. Lỗ thủng ghi nhận lớn hơn cả vùng Nam Cực. Theo tạp chí New Scientist, lỗ thủng tầng ozone ở Nam Cực đạt kích thước tối đa từ giữa tháng 9 tới giữa tháng 10 hằng năm. Đáng lo ngại, kích thước của nó đã mở rộng trong tuần qua. Hiện lỗ thủng lớn hơn cả vùng Nam Cực và lớn hơn 75% các lỗ thủng tầng ozone trước đây. Kích thước được đo cũng vào thời điểm này từ năm 1979.
Các nhà khoa học chưa tìm ra nguyên nhân khiến lỗ thủng tầng ozone ở Nam Cực mở rộng hơn mức bình thường như vậy. Năm 2020, lỗ thủng tầng ozone ở Nam Cực rộng khoảng 24 triệu km2 vào đầu tháng 10. Tương đối lớn hơn những năm trước. Năm nay, các nhà khoa học dự đoán nó sẽ đạt kích thước tương tự nhưng cuối cùng lại mở rộng hơn đáng kể. Cơ quan giám sát khí quyển Copernicus (CAMS) đang theo dõi chặt chẽ sự thay đổi này thông qua mô hình máy tính và quan sát vệ tinh.
Lỗ thủng tầng ozone có liên quan đến xoáy cực Nam Cực
Lỗ thủng ở Nam Bán cầu thường hình thành khi các chất hóa học như chlorine và bromine di chuyển vào tầng bình lưu. Từ đó tạo ra các phản ứng xúc tác trong mùa đông Nam Cực.
Lỗ thủng tầng ozone có liên quan đến xoáy cực Nam Cực – một dải không khí lạnh cuộn xoáy di chuyển xung quanh Trái đất. Khi nhiệt độ ở tầng bình lưu bắt đầu tăng thì sự suy giảm tầng ozone chậm lại. Lúc này xoáy cực yếu dần và cuối cùng bị phá vỡ. Đến tháng 12, mức ozone thường trở lại bình thường.
Tầng Ozone bị ảnh hưởng bởi hoạt động của con người
Tầng ozone giúp bảo vệ chúng ta khỏi các tia UV có hại của Mặt trời. Việc sử dụng các hợp chất tổng hợp như chlorofluorocarbon đã góp phần phá huỷ tầng ozone. Các hợp chất đó có thể bay lên tầng bình lưu. Những hợp chất này phá vỡ và giải phóng các nguyên tử clo tiêu diệt các phân tử ozone.
Nhiều hợp chất tổng hợp gây hại đến tầng ozone bị cấm sử dụng. Tầng ozone đã có dấu hiệu phục hồi nhưng với tốc độ khá chậm. Ngoài ra, phải mất ít nhất vài năm thì con người mới nhận ra sự khác biệt trong quá trình phục hồi của tầng ozone.
Năm 2020, CAMS cũng phát hiện một lỗ thủng tầng ozone lớn bất thường ở Bắc Cực. Đây là lỗ thủng tầng ozone lớn nhất từng được ghi nhận ở khu vực Bắc Bán cầu. Tuy nhiên, hiện tượng trên không liên quan tới hoạt động của con người. Lỗ thủng hình thành từ một vòng xoáy Bắc Cực mạnh.
Các nhà khoa học sau đó thông báo lỗ thủng tầng ozone khổng lồ mới hình thành từ mùa xuân năm 2020 ở Bắc Cực đã biến mất. Đây là tín hiệu đáng mừng cho lá chắn của Trái Đất. Hy vọng lỗ thủng ở Nam cực cũng nhanh chóng phục hồi. Vì vậy, con người cần chung tay để giảm thiểu ô nhiễm môi trường gây ảnh hưởng tới tầng ozone.
